Even nog enige essays hier plaatsen.

De bevrijding van (de) politiek

Wat socialisten en conservatieven van allerlei slag gemeen hebben, is dat ze niet van politiek houden. Politiek is voor hen de noodzaak om allerlei tegenslag, vertraging en gekonkel te ondervinden bij het uitvoeren in de maatschappij van richtlijnen of ideeën die van tevoren al bedacht zijn, en door hun weloverwogenheid vaststaan, resp. de tegenslag, vertraging en het gekonkel dat zich voordoet als de eerstgenoemde plannenmakers de kans krijgen hun slag te slaan.

Liberalen zijn echter dol op politiek. Dat zie je bij Sir Isaiah Berlin, Raymond Aron, Max Weber, en zo voort. Daar waar liberalen vroeger, om de status quo te verdedigen zolang deze in hun voordeel was, imaginaire natuurstaten produceerden, daar produceren ze nu de 'natuurlijkheid' en het primaat van de politiek. Politiek is geworden tot het element dat alle maatschappijen gemeen hebben, en het is onontbeerlijk. In wezen is Lionel Robbins' befaamde formulering van economie als "a ranking of scarce means among given ends" slechts een herformulering van hetzelfde idee van de politiek, maar dan pseudo-wetenschappelijk - politiek is de wijze om onder strijdende claims en ideologieën macht te verdelen.

Het vervelende is dat dingen die als vanzelfsprekend worden beschouwd, de neiging hebben om buiten het blikveld van de critici te blijven. Het resultaat is er dan ook naar: het ene kabinet na de andere treedt aan, de een nog pathetisch kleinburgelijker dan de ander. Dat we dan kabinetten met namen als Lubbers, Kok en Balkenende hebben zal in het buitenland de indruk alleen maar bevestigen van Nederland als schoolmeesterslandje. De puinhopen van nog geen jaar Fortuynisme hebben laten zien dat 'nieuwe politiek' mogelijk nog meer schittert door afwezigheid van kennis en inzicht dan de oude, waarbij we kunnen opmerken dat onder Paars er tenminste nog een aantal serieuze hervormingen werden doorgevoerd die Nederland terecht een tijdelijke reputatieverbetering opleverden.

De vraag is dan ook niet zozeer, in deze tijd van verkiezingen, op wie we wel of niet moeten stemmen, maar eerder wie ons van de politiek kan bevrijden. Niet doordat we onze hoop moeten vestigen op een revolutie of anarchie, maar eerder dat we iemand nodig hebben, liefst meer dan één, die in staat is om meer te doen dan ANP-stukjes overschrijven (zoals de meeste dagbladjournalisten), in staat is kritisch te kijken ook naar de fundamenten en de geschiedenis van ons politiek bestel (wat je bij geen TV-zender zult zien), en daarbij ook nog eens coherent schrijven kan en tot tien tellen (dus helaas, ook Metro-lezers vallen af). Kortom, een nieuwe W.F. Hermans dus.
Door Matthijs Krul @ 20:12

 

De politie, het OM en het mysterie van het constant verdwenen document

Het ANP rapporteerde vandaag dat er wederom een laptop met gevoelige informatie van politie is gestolen, ditmaal uit de kofferbak van een politiewagen in Rotterdam. Het is al verscheidene malen eerder gebeurd dat van zowel OM als de politie belangrijke informatie, zoals bijvoorbeeld over lopende onderzoeken tegen georganiseerde misdaad, op straat komt te liggen door bijzondere onzorgvuldigheid van de kant van bepaalde politiefunctionarissen.

Dit zou als probleem nog tot daar aan toe zijn als het niet zo was dat NRC Handelsblad onlangs nog eens uitgebreid heeft gewezen op de hechte connecties van bepaalde kringen in de recherche en het Openbaar Ministerie met diezelfde georganiseerde misdaad. Al reeds tijdens de IRT-affaire werd duidelijk hoe gemakkelijk het eigenlijk was voor maffiose types om stelselmatig de officieren van justitie en de hogergeplaatste politiefunctionarissen om te kopen door of deel te laten nemen aan illegale drugshandel en witwassen van zulke inkomsten. In eerste instantie implodeerde deze situatie als gevolg van het mislukken van het infiltratiebeleid van de politie (waardoor ze in de eerste plaats in contact kwamen met die maffia), waarna er een cultuuromslag werd beloofd en bovendien nieuwe regelgeving werd gemaakt om te voorkomen dat Justitie een beetje tè dicht bovenop de beroepscriminele activiteiten zou komen te zitten.

Niettemin blijkt dat dit patroon zich later gewoon herhaald heeft. NRC Handelsblad publiceerde op 30 Januari 2006 onder de titel "de slimste afperser van Amsterdam" een stuk over de onlangs gearresteerde Willem Holleeder. Uit het verhaal blijkt dat het maffioze kopstuk Holleeder, actief in de buitengewoon corrupte wereld van de vastgoed in Amsterdam, "goede contacten" met de politie onderhield. Bovendien vermeldde dezelfde krant (in een andere context) dat het vaak voorkomt dat topcriminelen de inhoud kennen van gesprekken tussen Justitie en informanten, en dat bijvoorbeeld de poging van de recherche om de dubieuze Hell's Angels bij verrassing te betrappen grotendeels mislukte omdat deze organizatie van tevoren ingelicht bleek te zijn over de op handen zijnde inval. Een rechercheur is zelfs hiervoor vorige maand gearresteerd.

Zo kan men zich dus goed afvragen wat voor achtergrond deze voortdurende stroom lekken bij Justitie heeft. Is er misschien, ondanks pogingen van Amsterdams korpschef Welten om het tegendeel te beweren, sprake van een systematische corruptie bij juist diegene die de georganiseerde misdaad zouden moeten bestrijden? Zijn de lekken misschien mogelijk gemaakt door insiders bij politie, OM en recherche? Het zou zeker niet een Europees unicum zijn. Bovendien blijkt uit ervaringen in Duitsland en Frankrijk dat het heel goed mogelijk is om geheime operaties te plannen tegen vermoedelijk criminele organisaties, dus aan een gebrek aan technische mogelijkheden kan het niet liggen. Who watches the watchmen?
Door Matthijs Krul @ 14:57

 

De wondere wereld van Floortje Zwigtman

Mijn voorliefde voor boeken leidt mij soms tot rare dingen. Zo bevond ik me afgelopen donderdag in de Utrechtse boekhandel Broese Kemink om enige werken van verschillende aard (iets over Habermas, Derrida en terrorisme en een Britse roman) aan te schaffen, toen mijn oog viel op een stapel tactisch geplaatste boeken met een verleidelijk wenkende jongeman op de voorkant. Zoiets kan ik natuurlijk niet zomaar laten passeren, dus ik keek eens wat het was. De achterflaptekst beschreef het boek, genaamd Schijnbewegingen, als een roman over een East End-jongen uit het fin de siècle die op mannen valt en zo via via in contact komt met Oscar Wilde c.s.
Klinkt vermakelijk genoeg, en daar er een sticker op geplakt was met de aanprijzing "Jeugdboek van het Jaar" (vreemd genoeg zonder te vermelden welk jaar, en dat in Januari), kocht ik het ook maar meteen.

Nou, dan heb je ook wat. De wereld van de auteur, Floortje Zwigtman, is een vrij bijzondere wereld. De stijl is bepaald matig en bestaat voornamelijk uit een monologue interieur waarin alle gedachten aangaande zaken in het plot letterlijk worden uitgesproken, een botheid die zelfs in een jongerenboek stoort. Het eerste-persoonsperspectief is goed gekozen maar wordt vervolgens inadequaat benut doordat de hoofdpersoon nooit realistische veranderingen van karakter ondergaat; er staat hoogstens 'voortaan wilde ik niet meer een hoer zijn' of woorden van gelijke strekking. Normaliter is het mooier dat te omschrijven zodat de conclusie aan de lezer is. Maar allà.

Vermakelijker al is de historische setting. Zwigtman (eigenlijk genaamd Andrea Oostdijk) heeft duidelijk aan historisch onderzoek niet veel meer tijd besteed dan het openslaan van een of twee algemene overzichten van de Victoriaanse tijd, en aan onderzoek naar het denken van mensen uit die tijd helemaal geen aandacht besteed. Misschien acht ze dat niet nodig voor een jongerenboek; in ieder geval is het resultaat dat alle personen denken en handelen zoals iemand in 2005 zou doen, maar dan geplant in het einde van de 19e eeuw. Het 'apen in pakken'-effect is sterk, maar zou nog vergeeflijk zijn als niet de stijl ook nog eens gewoon een modern taalgebruik is, zowel van de dialoog als van de beschrijvingen.
Lachwekkende anachronismen blijven dan ook niet uit: zo wordt ergens (let wel, de hoofdpersoon, Adrian Mayfield, is een arme straatjongen uit de East End) de uitdrukking "van hier tot Hong Kong" gebezigd, klaagt Adrian na dagen zonder eten of geld op straat te hebben gezworven dat "zijn horloge stilstaat" en heeft zijn arme moeder voor zijn zusje gelukkig altijd nog een "warme kop chocolademelk" klaarstaan. Onnodig te zeggen dat zo los even cacao drinken indertijd buitengewoon duur zou zijn voor een East End-gezin en horloges eenvoudigweg ondenkbaar.

Maar dat is eigenlijk de point duidelijk niet en ook niet zo'n probleem. Wat veel interessanter is (in de bescheiden mening van schrijver dezes) is de erotische sfeer die het boek doortrekt. Niet alleen is er om de vijf bladzijden wel een homosexscène, maar je kunt er op rekenen dat drie van de overige vier bladzijden ofwel gaan over hoe erg zin de hoofdpersoon daarin heeft (of juist niet) ofwel over hoe erg zin andere mannen in het boek daarin hebben. Weliswaar is de setting van Wilde, Lord Douglas en als bad guy de Marquess of Queensberry best leuk uiteengezet, maar het is duidelijk dat dat niet veel meer is dan het podium waarop het toneelspel zelf plaatsvindt. Waar de aandacht van de auteur werkelijk ligt is, na het goed opgebouwde en gebalanceerde begin, al snel duidelijk: jongens, jongens en meer jongens. De hoofdpersoon is dan weliswaar nog maar zestien (wordt halverwege zeventien) maar dat belet hem niet om het bed te delen met mannen zeker driemaal zo oud, in het bijzonder als hij er voor betaald wordt. Waarin ik hem overigens geen ongelijk geef.

Want dat is eigenlijk het onderwerp: het is een soort jongensboek-versie van De Bekentenissen van een Weense Hoer of Fanny Hill of andere werken in die trant. Buitengewoon leuk lezen voor als je zulke dingen boeiend vindt, en het feit dat de auteur een vrouw is zou je aan de raakheid van veel omschrijvingen niet denken. Maar het riep wel bij mij, nadat ik uitgelachen was, de meest onmiddelijke vraag op: wie denkt de uitgeverij (Podium) dat dit lezen gaat? Ik kan eerlijk zeggen dat ik graag had gewild dat een boek als dit bestond toen ik zo'n 15/16 was, en dat ik het ongetwijfeld vele malen zou hebben herlezen, en dat geldt voor andere homofiele jongens ongetwijfeld net zo. Maar daar zit hem net de knel: ík zou het in ieder geval niet hebben durven kopen, en om het uit de schoolbieb te halen zoals ik indertijd wel probeerde als alternatieve route is op veel scholen te riskant. Tenslotte wil geen jongen op de middelbare school, zelfs niet op het VWO in Nederland, met een boek als dit gezien worden. Daarvoor is de progressie nog niet ver genoeg gevorderd. Mogelijk dat sommige meiden het lezen als iets om bij te fantaseren, maar daar kan een uitgeverij toch nauwelijks op draaien. Toch stonden er stapels en stapels exemplaren klaar bij de Broese.

Zou er dan toch nog hoop zijn? In ieder geval valt er om de wondere wereld van 'Zwigtman' voldoende te lachen. En als jongerenporno is het ook niet slecht.
Door Matthijs Krul @ 23:05

 

Hoog Catharijne

Het winkelcentrum annex station in Utrecht, zo stijlvol genaamd Hoog Catharijne en zo stijlloos opgetrokken uit rottend beton en nondescript blauw geverfde plinten, blijkt een website te hebben. Als je deze website bezoekt vallen je de schellen van de oren: een net iets te hoge damesstem introduceert de locatie in jaren '70 stijl met een toonhoogte die normaliter alleen gebruikt wordt om honden te roepen dan wel verkrachters te verjagen. Dat dit doet denken dat de site-ontwerper wel een marketingbureau moet zijn geweest dat geheel in de jaren '70 is blijven hangen is dan ook geen toeval: het bouwwerk Hoog Catharijne zelf stamt ook uit deze tijd. Waar het enthousiasme van de stem op gebaseerd is is echter minder duidelijk.

Hoog Catharijne werd in 1973 voltooid en was een ontwerp van Bredero's Bouwbedrijf, één van de grondleggers van het idee van de projectontwikkelaar. Deze firma specialiseerde zich in het goedkoop "integraal bouwen", dat wil zeggen alles geprefabriceerd en met een waarlijk industrieel tempo geconstrueerd. Nu had dit bedrijf in Utrecht wel een reputatie omdat zij in de vooroorlogse jaren ook verantwoordelijk waren voor de geestdodende arbeiderswoningen in de Sterrenwijk en daarna ook de na-oorlogse grootschalige constructie van de wijk Watergraafsmeer, wiens bijnaam Betondorp al voldoende zegt over de stijl en fantasie waarmee dit project werd uitgevoerd. Het zal dan ook niet verbazen dat dit bedrijf werd uitgekozen om de opdracht uit te voeren: tenslotte is in het land der blinden éénoog koning.

Het geheel overdekte winkelcentrum, met daarin het NS-station evenals de toegang tot het belangrijke knooppunt Jaarbeursplein, was in de tijd dat het gebouwd werd het grootste in zijn soort in Europa. Inmiddels is dit allang niet meer het geval: zelfs in Nederland wordt het al overtroffen door de enige plaats waar men nog grotere betonnen gedrochten zou verwachten, namelijk Rotterdam, alwaar het winkelcentrum Rotterdam Zuidplein de twijfelachtige eer mag opeisen. Niettemin was het met 76.000 m² kantoorruimte bedoeld als een serieus economisch centrum en er is een sporthal, een muziekcentrum (Vredenburg) en bioscoop ingebouwd. Dat al deze zaken bij voorbaat een slecht idee waren en met de jaren erop niet beter zijn geworden begint echter zelfs bij het koppige gemeentebestuur van Utrecht door te dringen. Plannen om het complex in zijn geheel te vervangen zijn al meerdere keren aangenomen, maar de gemeente is financiëel op sterven na dood en bovendien wil men ook nog het even mislukte muziekcentrum Vredenburg zelf vervangen.

Waarom ineens deze ommekeer? Belangrijke factor is het feit dat ondanks dat door latere wijzigingen in de bouw aardige delen van het complex kunnen worden afgesloten, de verwarmde binnenkant een welkome plaats is voor drugsverslaafden en doelloze Marokkanen, en een dergelijk publiek is de nachtmerrie van iedere exploitant (en omwonende). Eigenaar Corio kan echter vanwege de voordelige ligging een forse huur vragen aan de bedrijven die zich in het complex vestigen. Dit betekent onvermijdelijk dat de enigen die zich een dergelijke huur veroorloven kunnen er in trekken: de franchises. Alles tussen de Sapbar en V&D is er aan ketenfilialen vertegenwoordigd, rij aan rij opgesteld als medewerkers van een consumptiebordeel. Om dit echter te kunnen handhaven is dan ook wel een waar publiciteitsoffensief nodig van Corio, dat dan ook positieve 'nieuws'/reclame weet te verspreiden mede dankzij uitzendingen van De Volkskrant.

Nu, wat zou dit allemaal? Ik geef toe dat deze informatie vooral en passant interessant is voor Utrechters, maar toch zit er meer aan de mogelijke verwijdering van Hoog Catharijne. Zo is het de moeite waard om te overwegen dat vroeger op die locatie de bekende volkswijk Wijk C was, iets wat nu nauwelijks meer op de kaart terug te vinden is behalve in de vorm van een lokaal Volksmuseum (een naam die communistischer klinkt dan bedoeld is geloof ik). Gezien het huidige probleem met huisvesting in Utrecht, in het bijzonder voor studenten en starterswoningen voor beginnende gezinnen, valt er alleszins iets voor te zeggen om deze wijk opnieuw te construeren waar deze zich ooit bevond. Niet alleen zou dat de herinnering aan de anti-architectuur van Hoog Catharijne vervagen (een stijl die ergens het midden houdt tussen een interactieve parkeergarage en een nachtmerrie van Allan Ginsberg), maar ook zou dat een enorme boost geven aan het woningaanbod recht in het midden van de stad Utrecht, waarbij bovendien de nabijheid van het station nog eens een extra gemak zou zijn voor de bewoners. Dus sla uw slag volgend jaar en stem op een sloperspartij bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006, dan is Utrecht beter af en heeft dit verhaal ook nog een pointe.

Tenslotte beschrijft zelfs het pretentie-ensemble Social Fiction het zo: "Schrijven is tenslotte al moeilijk genoeg en als je verhulling verwart met stijl bouw je iets lelijks en slechts - zeg maar het tekstuele equivalent van Hoog Catharijne."
Door Matthijs Krul @ 20:59

 

Petanque

De Washington Post rapporteerde in het verband van de rellen in Lyon en Parijs dat deze voortduren gedurende de nacht. Daarbij raakte (tussen allerlei andere aggressie vooral tegen gebouwen gericht) een politieman gewond omdat "een metalen petanque-bal naar beneden werd geworpen" die de agent trof. Ergens zit hier een diepe ironie: niet alleen omdat alleen in Frankrijk het mogelijk is om iemand uit te schakelen met een petanque-bal, maar ook omdat als dit inderdaad in verband stond met de rellen, dat betekent dat het waarschijnlijk een immigrant was die op deze wijze probeerde zijn ongenoegen te uiten. Zo valt dus een immigrant met het meest Franse middel mogelijk (de bal) een symbool aan van de Franse staat (de agent) om zijn ongenoegen te uiten over de manier waarop Frankrijk hem als immigrant als niet-Frans beschouwt, hetgeen hij wel wil zijn.

Als er iemand is die nog iets begrijpt van deze bijna surrealistische menging van tegenstrijdige culturele motieven, mag hij het zeggen.
Door Matthijs Krul @ 04:33

 

Vogelhuisjes

Tot verbazing van de omstanders werd er bij ons thuis een brief van de gemeente op de (figuurlijke) mat geworpen, met daarin de mededeling dat wij dankzij onze snelle reactie op het informatieverzoek over riolen een gratis vogelhuisje toegestuurd kregen. Erbij geleverd was een vreemd langwerpig pakket met daarin het vogelhuisje, en verdere instructies over doel en functie van dit voorwerp (wist je dat er vogels in kunnen verblijven?).

Nu zou dat bizar genoeg zijn ware het niet dat de Universiteit Utrecht enige tijd geleden zo vriendelijk was om in plaats van een behoorlijk salaris voor de hoeveelheid verrichte arbeid van mijn ouders een presentje op te sturen. De inhoud? Jawel, een vogelhuisje! Bijgeleverd waren instructies over doel en functie van dit voorwerp (wist je dat er vogels in kunnen verblijven?).

Als je in Utrecht echt rijk wilt worden, verkoop dan vogelhuisjes in bulk.
Door Matthijs Krul @ 23:32

 

Never the twain shall meet

Het Engelstalige Japanse dagblad Japan Today rapporteerde in de categorie "misdaden" het volgende nieuws, klaarblijkelijk een soort van maatschappelijke uitwisseling die in Japan geheel gebruikelijk is.

"TOKYO — Police on Thursday arrested four members of a right-wing group on suspicion of defaming the chief priest of Meiji Shrine in autumn last year by claiming in loudspeaker truck protests outside the shrine that he had embezzled money.

Toshio Takahashi, 60, head of Kokubo Doshisha (Group to defend the country), and group members Kei Sasaki, 69, Shin Sasaki, 34, and Osamu Nakagawa, 33, were arrested on suspicion of slandering the shrine's chief priest, Katsushi Toyama, 73. The police believe the acts were triggered when Meiji Shrine failed to use on invitation cards the appropriate honorific language to describe a visit by Emperor Akihito and Empress Michiko in April last year. The shrine used "ryo denka (their highnesses)" instead of "ryo heika (their majesties)"."

Let vooral op de laatste twee zinnen. Als er Hoogheden in plaats van Majesteiten wordt geschreven, rijd je langs in een busje en beschuldig je een priester van verduistering! Logisch en vanzelfsprekend, toch?

Made in Japan, inderdaad.
Door Matthijs Krul @ 01:48