Sunday, March 11, 2007
Even nog enige essays hier plaatsen.
De bevrijding van (de) politiek
Wat socialisten en conservatieven van allerlei slag gemeen hebben, is dat ze niet van politiek houden. Politiek is voor hen de noodzaak om allerlei tegenslag, vertraging en gekonkel te ondervinden bij het uitvoeren in de maatschappij van richtlijnen of ideeën die van tevoren al bedacht zijn, en door hun weloverwogenheid vaststaan, resp. de tegenslag, vertraging en het gekonkel dat zich voordoet als de eerstgenoemde plannenmakers de kans krijgen hun slag te slaan.
Liberalen zijn echter dol op politiek. Dat zie je bij Sir Isaiah Berlin, Raymond Aron, Max Weber, en zo voort. Daar waar liberalen vroeger, om de status quo te verdedigen zolang deze in hun voordeel was, imaginaire natuurstaten produceerden, daar produceren ze nu de 'natuurlijkheid' en het primaat van de politiek. Politiek is geworden tot het element dat alle maatschappijen gemeen hebben, en het is onontbeerlijk. In wezen is Lionel Robbins' befaamde formulering van economie als "a ranking of scarce means among given ends" slechts een herformulering van hetzelfde idee van de politiek, maar dan pseudo-wetenschappelijk - politiek is de wijze om onder strijdende claims en ideologieën macht te verdelen.
Het vervelende is dat dingen die als vanzelfsprekend worden beschouwd, de neiging hebben om buiten het blikveld van de critici te blijven. Het resultaat is er dan ook naar: het ene kabinet na de andere treedt aan, de een nog pathetisch kleinburgelijker dan de ander. Dat we dan kabinetten met namen als Lubbers, Kok en Balkenende hebben zal in het buitenland de indruk alleen maar bevestigen van Nederland als schoolmeesterslandje. De puinhopen van nog geen jaar Fortuynisme hebben laten zien dat 'nieuwe politiek' mogelijk nog meer schittert door afwezigheid van kennis en inzicht dan de oude, waarbij we kunnen opmerken dat onder Paars er tenminste nog een aantal serieuze hervormingen werden doorgevoerd die Nederland terecht een tijdelijke reputatieverbetering opleverden.
De vraag is dan ook niet zozeer, in deze tijd van verkiezingen, op wie we wel of niet moeten stemmen, maar eerder wie ons van de politiek kan bevrijden. Niet doordat we onze hoop moeten vestigen op een revolutie of anarchie, maar eerder dat we iemand nodig hebben, liefst meer dan één, die in staat is om meer te doen dan ANP-stukjes overschrijven (zoals de meeste dagbladjournalisten), in staat is kritisch te kijken ook naar de fundamenten en de geschiedenis van ons politiek bestel (wat je bij geen TV-zender zult zien), en daarbij ook nog eens coherent schrijven kan en tot tien tellen (dus helaas, ook Metro-lezers vallen af). Kortom, een nieuwe W.F. Hermans dus.
