Hoog Catharijne

Het winkelcentrum annex station in Utrecht, zo stijlvol genaamd Hoog Catharijne en zo stijlloos opgetrokken uit rottend beton en nondescript blauw geverfde plinten, blijkt een website te hebben. Als je deze website bezoekt vallen je de schellen van de oren: een net iets te hoge damesstem introduceert de locatie in jaren '70 stijl met een toonhoogte die normaliter alleen gebruikt wordt om honden te roepen dan wel verkrachters te verjagen. Dat dit doet denken dat de site-ontwerper wel een marketingbureau moet zijn geweest dat geheel in de jaren '70 is blijven hangen is dan ook geen toeval: het bouwwerk Hoog Catharijne zelf stamt ook uit deze tijd. Waar het enthousiasme van de stem op gebaseerd is is echter minder duidelijk.

Hoog Catharijne werd in 1973 voltooid en was een ontwerp van Bredero's Bouwbedrijf, één van de grondleggers van het idee van de projectontwikkelaar. Deze firma specialiseerde zich in het goedkoop "integraal bouwen", dat wil zeggen alles geprefabriceerd en met een waarlijk industrieel tempo geconstrueerd. Nu had dit bedrijf in Utrecht wel een reputatie omdat zij in de vooroorlogse jaren ook verantwoordelijk waren voor de geestdodende arbeiderswoningen in de Sterrenwijk en daarna ook de na-oorlogse grootschalige constructie van de wijk Watergraafsmeer, wiens bijnaam Betondorp al voldoende zegt over de stijl en fantasie waarmee dit project werd uitgevoerd. Het zal dan ook niet verbazen dat dit bedrijf werd uitgekozen om de opdracht uit te voeren: tenslotte is in het land der blinden éénoog koning.

Het geheel overdekte winkelcentrum, met daarin het NS-station evenals de toegang tot het belangrijke knooppunt Jaarbeursplein, was in de tijd dat het gebouwd werd het grootste in zijn soort in Europa. Inmiddels is dit allang niet meer het geval: zelfs in Nederland wordt het al overtroffen door de enige plaats waar men nog grotere betonnen gedrochten zou verwachten, namelijk Rotterdam, alwaar het winkelcentrum Rotterdam Zuidplein de twijfelachtige eer mag opeisen. Niettemin was het met 76.000 m² kantoorruimte bedoeld als een serieus economisch centrum en er is een sporthal, een muziekcentrum (Vredenburg) en bioscoop ingebouwd. Dat al deze zaken bij voorbaat een slecht idee waren en met de jaren erop niet beter zijn geworden begint echter zelfs bij het koppige gemeentebestuur van Utrecht door te dringen. Plannen om het complex in zijn geheel te vervangen zijn al meerdere keren aangenomen, maar de gemeente is financiëel op sterven na dood en bovendien wil men ook nog het even mislukte muziekcentrum Vredenburg zelf vervangen.

Waarom ineens deze ommekeer? Belangrijke factor is het feit dat ondanks dat door latere wijzigingen in de bouw aardige delen van het complex kunnen worden afgesloten, de verwarmde binnenkant een welkome plaats is voor drugsverslaafden en doelloze Marokkanen, en een dergelijk publiek is de nachtmerrie van iedere exploitant (en omwonende). Eigenaar Corio kan echter vanwege de voordelige ligging een forse huur vragen aan de bedrijven die zich in het complex vestigen. Dit betekent onvermijdelijk dat de enigen die zich een dergelijke huur veroorloven kunnen er in trekken: de franchises. Alles tussen de Sapbar en V&D is er aan ketenfilialen vertegenwoordigd, rij aan rij opgesteld als medewerkers van een consumptiebordeel. Om dit echter te kunnen handhaven is dan ook wel een waar publiciteitsoffensief nodig van Corio, dat dan ook positieve 'nieuws'/reclame weet te verspreiden mede dankzij uitzendingen van De Volkskrant.

Nu, wat zou dit allemaal? Ik geef toe dat deze informatie vooral en passant interessant is voor Utrechters, maar toch zit er meer aan de mogelijke verwijdering van Hoog Catharijne. Zo is het de moeite waard om te overwegen dat vroeger op die locatie de bekende volkswijk Wijk C was, iets wat nu nauwelijks meer op de kaart terug te vinden is behalve in de vorm van een lokaal Volksmuseum (een naam die communistischer klinkt dan bedoeld is geloof ik). Gezien het huidige probleem met huisvesting in Utrecht, in het bijzonder voor studenten en starterswoningen voor beginnende gezinnen, valt er alleszins iets voor te zeggen om deze wijk opnieuw te construeren waar deze zich ooit bevond. Niet alleen zou dat de herinnering aan de anti-architectuur van Hoog Catharijne vervagen (een stijl die ergens het midden houdt tussen een interactieve parkeergarage en een nachtmerrie van Allan Ginsberg), maar ook zou dat een enorme boost geven aan het woningaanbod recht in het midden van de stad Utrecht, waarbij bovendien de nabijheid van het station nog eens een extra gemak zou zijn voor de bewoners. Dus sla uw slag volgend jaar en stem op een sloperspartij bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006, dan is Utrecht beter af en heeft dit verhaal ook nog een pointe.

Tenslotte beschrijft zelfs het pretentie-ensemble Social Fiction het zo: "Schrijven is tenslotte al moeilijk genoeg en als je verhulling verwart met stijl bouw je iets lelijks en slechts - zeg maar het tekstuele equivalent van Hoog Catharijne."
Door Matthijs Krul @ 20:59

 

Petanque

De Washington Post rapporteerde in het verband van de rellen in Lyon en Parijs dat deze voortduren gedurende de nacht. Daarbij raakte (tussen allerlei andere aggressie vooral tegen gebouwen gericht) een politieman gewond omdat "een metalen petanque-bal naar beneden werd geworpen" die de agent trof. Ergens zit hier een diepe ironie: niet alleen omdat alleen in Frankrijk het mogelijk is om iemand uit te schakelen met een petanque-bal, maar ook omdat als dit inderdaad in verband stond met de rellen, dat betekent dat het waarschijnlijk een immigrant was die op deze wijze probeerde zijn ongenoegen te uiten. Zo valt dus een immigrant met het meest Franse middel mogelijk (de bal) een symbool aan van de Franse staat (de agent) om zijn ongenoegen te uiten over de manier waarop Frankrijk hem als immigrant als niet-Frans beschouwt, hetgeen hij wel wil zijn.

Als er iemand is die nog iets begrijpt van deze bijna surrealistische menging van tegenstrijdige culturele motieven, mag hij het zeggen.
Door Matthijs Krul @ 04:33